Xuất khẩu và đầu tư vào nhà máy tăng vọt đang thúc đẩy sản lượng của Trung Quốc, nhưng thị trường nhà ở phải đối mặt với những rắc rối nghiêm trọng và các chính sách công nghiệp có thể gây tổn hại cho các nước khác.
Đáp lại sự tăng vọt của xuất khẩu Trung Quốc và các khoản đầu tư lớn vào nhà máy mới, Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) đã tăng đáng kể dự báo về mức tăng trưởng kinh tế của Trung Quốc trong năm nay và năm tới.
IMF hiện ước tính Trung Quốc sẽ tăng trưởng 5% trong năm nay và 4,5% vào năm 2025. Đây là mức tăng 0,4 điểm phần trăm cho mỗi năm so với dự báo của quỹ chỉ sáu tuần trước.
Tổng sản lượng quốc nội (GDP) của Trung Quốc đã tăng 5,2% vào năm ngoái khi nền kinh tế hồi phục sau gần ba năm chính sách đại dịch nghiêm ngặt bao gồm nhiều đợt phong tỏa thành phố và cách ly bắt buộc. Nhiều nhà kinh tế, bao gồm cả tại IMF, đã dự đoán rằng tăng trưởng sẽ giảm trong năm nay do sự suy giảm nghiêm trọng của thị trường nhà ở Trung Quốc và sự chậm lại trong chi tiêu nội địa.
Tuy nhiên, trong khi giá bất động sản tiếp tục giảm và doanh số bán lẻ tăng trưởng chậm chạp, nền kinh tế Trung Quốc lại vượt lên trong ba tháng đầu năm nay, tăng trưởng với tốc độ hàng năm khoảng 6,6% nhờ xuất khẩu bùng nổ và đầu tư mạnh vào nhà máy.
Chính phủ Trung Quốc đang thực hiện các bước để giải quyết tình trạng khủng hoảng nhà ở, nhưng họ phải đối mặt với những thách thức to lớn. Nhiều năm xây dựng quá mức đã dẫn đến bốn triệu căn hộ mới nhưng chưa bán được và, theo ước tính bảo thủ, có tới 10 triệu căn hộ mà các nhà phát triển đã bán nhưng chưa hoàn thành xây dựng.
Nhiều chủ sở hữu các căn hộ trống hiện phải đối mặt với nhiều năm trả nợ thế chấp nặng nề nhưng ít có cơ hội để căn hộ tăng giá trị đáng kể.
Một kế hoạch được công bố trong tháng này để chính quyền địa phương mua một số lượng lớn các căn hộ trống và chuyển chúng thành nhà ở giá rẻ đã gặp phải sự hoài nghi của nhiều nhà phân tích.
Ngoài lĩnh vực nhà ở, Trung Quốc đã đầu tư rất mạnh vào các nhà máy của mình trong năm nay, vốn đã chiếm ưu thế trên thị trường toàn cầu đối với các hàng hóa từ nội thất đến xe điện và tấm pin năng lượng mặt trời.
Bà Janet L. Yellen, Bộ trưởng Tài chính Hoa Kỳ, đã mạnh mẽ chỉ trích Trung Quốc trong những tháng gần đây về chiến lược công nghiệp của họ. Bà đã cảnh báo chống lại việc để Trung Quốc tăng mạnh xuất khẩu để bù đắp cho các rắc rối kinh tế trong nước.
Bà đã bắt đầu kêu gọi sự ủng hộ quốc tế cho các biện pháp thuế quan hoặc hạn chế khác đối với hàng xuất khẩu giá rẻ của Trung Quốc có thể đe dọa các ngành công nghiệp và việc làm ở phương Tây.
Tổng thống Biden trong tháng này đã công bố các biện pháp tăng thuế mạnh đối với một loạt các mặt hàng nhập khẩu từ Trung Quốc, bao gồm cả xe điện và tấm pin năng lượng mặt trời.
Ông Tập Cận Bình, nhà lãnh đạo hàng đầu của Trung Quốc, cho biết các chính sách của Trung Quốc đang giúp đỡ thế giới bằng cách tăng nguồn cung hàng hóa toàn cầu và giảm áp lực lạm phát quốc tế.
Bà Yellen đã chỉ trích IMF tháng trước vì không thách thức chính sách sản xuất của Trung Quốc, mà bà mô tả là tạo ra năng lực sản xuất dư thừa không cần thiết, dẫn đến việc các công ty Trung Quốc xuất khẩu sản phẩm của họ ra nước ngoài với giá rất thấp.
Các quan chức Trung Quốc bác bỏ thuật ngữ “năng lực dư thừa” là một sự miêu tả không công bằng về nền kinh tế của họ, và tuyên bố của IMF vào thứ Tư đã tránh từ này. Quỹ cũng tránh đề cập đến thặng dư thương mại của Trung Quốc, hiện bằng một phần mười sản lượng toàn bộ nền kinh tế.
Nhưng tuyên bố đã kêu gọi Trung Quốc bắt đầu rút lại các chính sách hỗ trợ các nhà sản xuất của mình.
“Việc Trung Quốc sử dụng các chính sách công nghiệp để hỗ trợ các lĩnh vực ưu tiên có thể dẫn đến việc phân bổ sai các nguồn lực trong nước và có thể ảnh hưởng đến các đối tác thương mại,” IMF cho biết.
IMF cũng cho biết Trung Quốc nên thực hiện các biện pháp toàn diện để giải quyết các vấn đề của thị trường nhà ở và ngăn chặn sự yếu kém trong chi tiêu nội địa. IMF khuyến nghị một nỗ lực lâu dài để củng cố mạng lưới an sinh xã hội và ngành dịch vụ.
Ông Tập đã tỏ ra dè dặt với việc tăng chi tiêu xã hội. “Chúng ta vẫn không nên đặt mục tiêu quá cao hoặc đi quá đà với an sinh xã hội, và tránh xa cái bẫy của chủ nghĩa phúc lợi gây ra sự lười biếng,” ông nói trong một bài phát biểu ba năm trước.
Với lực lượng lao động của Trung Quốc dần thu hẹp do chính sách “một con” kéo dài hàng thập kỷ, và với sự gia tăng năng suất đang chậm lại khi Trung Quốc đã bắt kịp hoặc vượt qua phương Tây trong nhiều công nghệ, nền kinh tế dự kiến sẽ tăng trưởng chậm lại trong những năm tới. Các chuyên gia của IMF dự đoán rằng tăng trưởng sẽ chậm lại còn 3,3% vào năm 2029.
Theo The New York Times
