Ngày 30/11/2022, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 99/2022/NĐ-CP về đăng ký biện pháp bảo đảm. Nghị định này sẽ có hiệu lực vào ngày 15/01/2023. Các quy định liên quan đến thủ tục đăng ký trực tuyến trong Nghị định sẽ có hiệu lực từ ngày 01/04/2024. Còn các quy định về thực hiện thủ tục đăng ký với bất động sản, máy bay, tàu biển sẽ có hiệu lực từ thời điểm được quy định tại pháp luật về đất đai, vè khai thác, sử dụng tài nguyên biển, về hàng không hoặc hàng hải.
Một số điểm cần lưu ý theo Nghị định số 99/2022/NĐ-CP này là:
1. Các trường hợp đăng ký biện pháp bảo đảm Theo Điều 4, có bốn trường hợp phải đăng ký biện phảm bảo đảm, bao gồm:
i) Đăng ký thế chấp tài sản, cầm cố tài sản, bảo lưu quyền sở hữu theo quy định của Bộ luật Dân sự và pháp luật có liên quan;
ii) Đăng ký theo thỏa thuận giữa bên bảo đảm và bên nhận bảo đảm hoặc theo yêu cầu của bên nhận bảo đảm, trừ cầm giữ tài sản;
iii) Đăng ký thông báo xử lý tài sản bảo đảm trong trường hợp một tài sản được dùng để bảo đảm thực hiện nhiều nghĩa vụ mà có nhiều bên cùng nhận bảo đảm hoặc trong trường hợp bên bảo đảm và bên nhận bảo đảm có thỏa thuận;
iv) Đăng ký thay đổi nội dung đã được đăng ký, xóa đăng ký nội dung đã được đăng ký đối với các trường hợp nêu trên.
2. Cơ quan có thẩm quyền đăng ký, cung cấp thông tin
Theo quy định tại Điều 10, tùy thuộc vào từng loại tài sản, thủ tục đăng ký sẽ được thực hiện tại cơ quan có thẩm quyền khác nhau. Cụ thể:
– Biện pháp bảo đảm bằng quyền sở dụng đất, tài sản gắn liền với đất: Văn phòng đăng ký đất đai thuộc Sở Tài nguyên và Môi trường (hoặc Chi nhánh của Văn phong đăng ký đất đai).
– Biện pháp bảo đảm bằng tàu bay: Cục Hàng không Việt Nam (thuộc Bộ Giao thông vận tải).
– Biện pháp bảo đảm bằng tàu biển: Cục Hàng hải Việt Nam (thuộc Bộ Giao thông vận tải) hoặc Chi cục Hàng hải, Cảng vụ Hàng hải theo phân cấp của Cục Hàng hải Việt Nam.
– Biện pháp bảo đảm bằng chứng khoán đã đăng ký tập trung: Tổng công ty lưu ý và bù trừ chứng khoán Việt Nam.
– Biện pháp bảo đảm bằng động sản (không phải tàu bay, tàu biển hoặc chứng khoán đã đăng ký tập trung): Trung tâm đăng ký giao dịch, tài sản của Cục đăng ký quốc gia giao dịch bảo đảm thuộc Bộ Tư pháp.
Ngoài ra, Nghị định số 99/2022/NĐ-CP cũng đưa ra quy định để xác định cơ quan có thẩm quyền đăng ký, cung cấp thông tin đối với một số trường hợp khác.
3. Trình tự, thủ tục đăng ký biện pháp bảo đảm
Các quy định từ Điều 12 đến 49 quy định chi tiết về trình tự, thủ tục đăng ký, cung cấp thông tin trong từng trường hợp cần phải đăng ký biện pháp bảo đảm. Kế thừa các quy định trước đó, việc đăng ký biện pháp bảo đảm có thể được thực hiện qua ba cách thức chính: i) qua hệ thống đăng ký trực tuyến; ii) nộp bản giấy trực tiếp hoặc qua dịch vụ bưu chính; iii) qua thư điện tử.
Các quy định về trình tự, thủ tục trong Nghị định này hướng tới khắc phục những hạn chế của Nghị định số 102/2017/NĐ-CP về một số điểm như chưa bao quát hết được hiệu quả, hiệu lực của việc đăng ký, từ chối đăng ký, thông tin về bên bảo đảm, bên nhận bảo đảm, thông tin trên phiếu yêu cầu đăng ký, ngôn ngữ sử dụng, chữ ký, con dấu trong đăng ký, trả kết quả đăng ký, đăng ký thay đổi, xóa đăng ký, nộp hồ sơ trực tuyến, trao đổi thông tin giữa các cơ quan nhà nước có thẩm quyền…
Nguyễn Ngọc Hà