Sự chuyển dịch mạnh mẽ trong thị trường trái phiếu tuần này đã gây ra những thiệt hại nhất định cho các nhà đầu tư và tạo ra những mối lo ngại mới đối với sự suy thoái, các vấn đề nhà ở, ngân hàng và thậm chí vấn đề bền vững về tài chính của chính phủ Hoa Kỳ.

Tâm điểm của những rối ren lần này là lợi suất trái phiếu kho bạc kỳ hạn 10 năm, một trong những con số có sức ảnh hưởng nhất trong tình hình tài chính hiện tại. Lợi suất trái phiếu, thứ thể hiện chi phí vay của những nhà phát hành trái phiếu, đã tăng đều đặn trong những tuần gần đây và đạt ngưỡng 4,88% vào thứ Ba (3/10), con số này được ghi nhận lần đầu tiên kể khủng hoảng tài chính 2008.

Sự tăng không ngừng về chi phí vay đã vượt xa dự đoán của các nhà dự báo và khiến Wall Street phải tìm kiếm lời giải. Trong khi Cục Dự trữ Liên bang đã tăng lãi suất chuẩn (benchmark rate) của mình trong vòng 18 tháng, điều này chưa ảnh hưởng đến các trái phiếu Chính phủ Mỹ có kỳ hạn dài như trái phiếu 10 năm cho đến gần đây, vì các nhà đầu tư tin rằng việc cắt giảm lãi suất có thể sẽ diễn ra trong tương lai gần.

Sự thay đổi bắt đầu từ tháng 7 với các dấu hiệu về sức mạnh kinh tế vượt xa những dự đoán về sự chậm lại của nền kinh tế. Điều này diễn ra nhanh chóng trong vài tuần gần đây khi các quan chức của Cục Dự trữ Liên bang tiếp tục khẳng định rằng lãi suất sẽ duy trì ở mức cao. Một số người ở Wall Street tin rằng một phần của diễn biến này có tính kỹ thuật, bắt nguồn từ việc bán ra từ một quốc gia hoặc các tổ chức lớn. Những người khác tập trung vào sự thâm hụt ngày càng gia tăng của Mỹ và sự bất ổn chính trị. Vài người khác lại tin rằng Cục Dự trữ Liên bang đã cố ý gây ra sự gia tăng đột ngột của lãi suất để làm chậm lại một nền kinh tế đang “nóng hổi” như Mỹ.

Nhà đầu tư tập trung vào lãi suất trái phiếu Chính phủ Mỹ có kỳ hạn 10 năm do vai trò quan trọng của nó trong tài chính toàn cầu.Trong khi trái phiếu Chính phủ Mỹ có kỳ hạn ngắn bị tác động bởi chính sách của Cục Dự trữ Liên bang, trái phiếu Chính phủ lãi suất 10 năm lại bị ảnh hưởng bởi thị trường và phản ánh kỳ vọng về tăng trưởng và lạm phát. Đây được coi là tỷ lệ quan trọng nhất đối với người tiêu dùng, doanh nghiệp và chính phủ, ảnh hưởng tới  hàng ngàn tỷ đô la trong các khoản vay mua nhà và ô tô, trái phiếu doanh nghiệp và trái phiếu chính quyền địa phương, thương phiếu và tiền tệ.

“Khi lãi suất 10 năm thay đổi, nó ảnh hưởng đến mọi thứ, nó được coi như là điểm chuẩn và là lãi suất được theo dõi nhiều nhất,” theo Ben Emons, Giám đốc Quản lý Thu nhập cố định tại NewEdge Wealth: “Nó tác động đến mọi thứ đang được tài trợ cho các doanh nghiệp hoặc người dân.”

Sự biến động gần đây của lợi suất đã đưa thị trường chứng khoán vào một tình hình rất khó lường, khi một số mối tương quan được kỳ vọng giữa các loại tài sản đã bị phá vỡ.

Từ khi lợi suất bắt đầu tăng vào tháng 7, giá cổ phiếu đã giảm đi, gây ra những sự mất mát lớn trong phần lợi nhuận của năm, nhưng bên cạnh đó, các khoản đầu tư an toàn của Trái phiếu Chính phủ Mỹ còn gặp những tình hình tồi tệ hơn. Theo Bloomberg, đỉnh điểm là vào tháng 3 năm 2020, các trái phiếu có kỳ hạn dài hạn đã giảm 46%, một sức giảm đột ngột đối với loại hình đầu tư được xem là một trong những lựa chọn an toàn nhất hiện có.

Benjamin Dunn, cựu giám đốc quỹ phòng hộ rủi ro, hiện đang điều hành công ty tư vấn Alpha Theory Advisors, cho biết: “Cổ phiếu giảm như đang có 1 cuộc suy thoái đang diễn ra, lãi suất tăng như thể không có giới hạn, vàng bị bán tháo như lạm phát đã chết”. “Không điều nào trong số đó có ý nghĩa.”

Lê Thị Hải Yến (theo CNBC)